Ik sprak met viervoeters, vogels en vissen

Beide boeken zijn van dezelfde auteur, ik bespreek ze samen omdat het maar twee kleine boekjes zijn en over hetzelfde onderwerp gaan. Het eerst boekje is algemener over dieren, het tweede boek is iets specifieker over de hond.

Konrad Lorenz was een Oostenrijker die zijn huis openstelde voor alles wat vliegt, zwemt, loopt, kruipt, .. In één van de boeken staat letterlijk dat als er normaal een vogel ontsnapt uit een kooi, snel alle ramen toe moesten om te voorkomen dat de vogel naar buiten vloog, bij hun moesten de ramen toe om te voorkomen dat alle vogels binnen vlogen. 
Konrad liet de dieren hun eigen ding doen om zo hun natuurlijke gedrag te kunnen observeren, buiten het laboratorium en dus niet in een proefopstelling, maar vrij. 
Het is niet dat hij zich niet bemoeid met hun doen en laten, hij voert wel degelijk testen uit.
(Hieronder noem ik er een paar)

Eenvoud en humor loopt doorheen zijn boeken. Hij bouwt een eigen aquarium met bodem, planten en vissen uit een waterpoel achter de hoek, hoewel dit moeilijker blijkt te zijn qua onderhoudt dan een warmwater aquarium met vissen uit de winkel. 
Daar zit hij dan uren naar te staren en noteert alles, hoe de planten groeien of sterven, hoe de vissen zich t.o.v. elkaar verhouden etc.
Zo laat hij twee vissen huwen, paren en wisselt hij achteraf de moeders, dus de moeder vissen worden van aquarium gewisseld om zo voor de ander haar kroost en te zorgen met de andere vrouwelijke vis haar man. 
Hij heeft ook kauwen, wilde ganzen, papegaaien, .. Van de eerste, kauwen, heeft hij de grootste populatie gehad leid ik uit het boek af. Hierbij ontdekte hij bijvoorbeeld dat ze hun leven lang bij elkaar blijven nadat ze rond één jarige leeftijd een partner kiezen. Tijdens het ringen ontdekte hij ook dat je een kauw dus kan opnemen in de hand zolang hij nog geen zwart vederkleed heeft. Vanaf het moment dat hij zwart is vallen alle kauwen massaal aan zodra je er één in de hand neemt, dit gebeurde ook met andere zwarte voorwerpen. 
Wat ik ook verbluffend vond, is hoe trouw kauwen zijn.
Hij heeft ook een deel ganzeneieren uitgebroed zelf, in een broedmachine, om het verschil te onderzoeken. De eerste keer dat hij dit deed wist hij nog niet dat een pasgeboren gansje het eerste levende wezen wat het ziet als moeder beschouwd. Zo wou hij het geboren gansje bij de moeder onderbrengen bij de ander uitgekomen eieren, maar daar dacht het kleine diertje anders over.  Hij heeft het dus met de hand opgevoed, maar zo dicht mogelijk aanleunend bij het natuurlijke gedrag. Mooi (en heel grappig) hoe omschreven staat hoe hij gehurkt en kwakend door de velden ging om het kleine dier voor te gaan in ganzengedrag.

In het hoofdstuk Salomo’s ring bespreekt hij de taal en de intelligentie van dieren, erg interessant! Wat ik daaruit heb onthouden is dat er voorbeelden zijn van paarden en honden die zouden kunnen rekenen. Maar het blijkt dat ze dit niet ‘zelf’ kunnen. 
Er staat een som op een bord en de mens kent de uitkomst, dan zal het paard de juiste uitkomst met de voet stampen en de hond zal het blaffen.
Als de uitkomst van de som niet gekend is door de mens, weten ze de uitkomst niet en blijven net zolang door stampen of blaffen. Hieruit wordt afgeleid dat dieren op de kleinste nuances in onze gedragingen en gevoelens reageren! 
Deze manier van communiceren is iets wat wij als mens kwijtgeraakt zijn door het ontstaan van taal. Dieren zijn aangewezen op elkaar ‘zien’ om alle nuances van hun taal te kunnen opvangen en begrijpen, zeker bij in groep levende dieren waar dit nog beter is ontwikkeld (of minder is verloren gegaan).

Wat ik even wil noemen, ik ging bijna huilen als ik het las, is iets over papegaaien. Papegaaien die in gevangenschap leven doen een soort van ‘ja’-knikkend hoofdknikken, wat als typisch voor hun soort wordt gezien (en als amusant).
Maar dit is een rechtstreeks gevolg van hun gevangenschap, telkens papegaaien willen opvliegen doen ze dit, maar omdat ze dit niet kunnen in gevangenschap blijven ze dit herhalen en ze ‘verleren’ het vliegen, dat knikken is al wat ervan overblijft. 
Nog erger, wanneer Konrad een papegaai in huis krijgt, die lang in gevangenschap heeft geleefd, duurt het jaren alvorens ze terug durven vliegen!

Wat honden betreft zijn dit een paar dingen die ik onthouden heb.
Honden gedragen zich in feite hun hele leven tegenover hun menselijke baas zoals jonge honden tegenover oudere honden. Ze blijven dus kinds en jong.

Konrad ging vaak van huis voor zijn werk. Hij had toen een hond, Stasi, chowchow kruising, die enorm veel last had van zijn afwezigheid. Ze begon in huis te plassen, dingen stuk te bijten, wou niet wandelen, doodde de kippen … Dus had zijn vrouw haar in een buitenkennel gezet omdat er geen huis mee te houden was, en ze zat hele dagen te huilen in haar kennel.
Toen hij terug thuiskwam en naar de kennel toe ging stapte hij voorzichtig binnen (een hond kan zomaar keren en in alle emotie reageren) waar ze bleef zitten huilen.. Tot ze plots doorhad dat hij het was, kwam op hem afgestormd in alle vreugde! Ze sprong zo hoog dat ze bijna over hem sprong terwijl ze anders heel terughoudend was  en enkel wat staartgekwispel gaf als begroeting. Ze maakte nu nog meer lawaai dat het huilen wat ze al maanden deed. Ze liep naar de deur en bleef daar staan, keek naar hem en gaf aan uit de kennel te willen om tot de orde van de dag te gaan.
Hij schrijft; Wat een benijdenswaardig sterk zenuwgestel! Een huilbui van dertig seconden en een vreugdedans van een minuut waren voldoende om alle psychische schade te herstellen.
Ze ging mee naar binnen en heeft geen kip meer gedood, niet meer in huis geplast en geen dingen meer stuk gebeten.

Wat ik vooral uit de boeken heb meegenomen is dat er weinig verschil is in hoe wij nu met honden werken. Wij als in wat we in de opleiding leren, dat al de dingen die Konrad ontdekte en heeft waargenomen zaken zijn waarmee wij ook aan de gang gaan. Hij legt de dieren niet zijn eigen wil op zoals we dat nu regulier wel doen en ze mogen helemaal zichzelf zijn, wat ze nu niet meer mogen. 
Leuke boekjes die vlot lezen, echt aanraders! Ik zou zeggen verplichte lectuur maar je vind ze moeilijk en ik verkoop de mijne niet haha.

Dit boekverslag is geschreven door Kelly Maes, deelnemer aan de opleiding Trainingsvrij opvoeden en Holistisch werken module 2.