De Mythe van Normaal

Boekverslag van  “De Mythe van Normaal” van Gabor Maté en Daniel Maté
Door: Claudia van den Ham

We zien veel ziekte en kwalen als niet goed, als een afwijking, maar ze hebben juist een functie, ze hebben ons iets te zeggen, het is een gevolg van hoe we leven. Lichaam en geest als één zien, het staat niet los van elkaar. En dat is in onze huidige maatschappij, onze westerse geneeskunde nog iets dat ver(der) weg staat. 
Gabor heeft het in dit boek over dat de cultuur “toxisch” is, daarbij denk je gauw aan milieu verontreinigende stoffen, maar vergeet zeker de toxiciteit niet van o.a. de verspreiding van negativiteit, wantrouwen, vijandigheid.

De titel van dit boek verwijst niet naar de betekenis van “normaal”, maar naar een verraderlijker betekenis die ons niet naar een gezonde toekomst leidt, maar een gezonde toekomst onmogelijk maakt.
Gezondheid en ziekte zijn geen willekeurige toestanden in een specifiek lichaam of lichaamsdeel. 
In wezen zijn ze een uitdrukking van iemands totale leven dat niet los van andere dingen kan worden gezien: het komt voort uit een web van omstandigheden, relaties, gebeurtenissen en ervaringen. 

Het oorspronkelijke Griekse betekenis van het woord TRAUMA is WOND.
Ons gedrag wordt voor een groot deel bepaald door onze verwondingen of hoe we er mee omgaan. Bij veel mensen komt hun verwonding vooral in relaties naar boven en veroorzaakt daar allerlei ellende. 
Gabor’s trauma gaat terug naar zijn vroege jeugd in Hongarije, als 14 maanden oud kind, ondergedoken in de oorlog, door een vreemde naar een tante gebracht, omdat moeder zag aan haar kind dat deze onderduiking niet goed voor hem was.  Moeder schreef in haar dagboek, dat dit de vreselijkste weken van haar leven waren. Toen Gabor werd herenigd met zijn moeder, gunde hij haar meerdere dagen geen blik waardig (onthechting). Deze reflexmatige afwijzing van zijn liefhebbende moeder is een vorm van aanpassing. Het kind is zo gekwetst toen het in de steek is gelaten, volgens de geest van het kind, dat het niet opnieuw contact wil maken. Het niet opnieuw open durven stellen voor de pijn. Dit soort reacties kunnen verankerd raken in het zenuwstelsel, de geest en het lichaam, waardoor ze toekomstige relaties negatief beïnvloeden.

Gabor gebruikt het woord trauma in de betekenis van een innerlijke verwonding, een blijvende breuk of splitsing in het zelf als gevolg van moeilijke of pijnlijke gebeurtenissen. Volgens deze definitie is trauma in de eerste plaats wat er “IN” iemand gebeurt als gevolg van de moeilijke of pijnlijke gebeurtenissen die hem/haar overkomen, niet de gebeurtenis zelf! 
TRAUMA IS NIET WAT ER MET JE GEBEURT, MAAR WAT ER IN JE GEBEURT!
Geen enkel mens is zijn ziekte en niemand heeft zichzelf een ziekte bezorgd. Althans niet in een bewuste, weloverwogen of verwijtbare zin. Ziekte is het resultaat van generaties lang lijden, van sociale omstandigheden, van culturele conditionering van jeugdtrauma’s, van fysiologische factoren die het gevolg zijn van de spanningen en het emotionele verleden van mensen en dat alles in wisselwerking met de fysieke en psychologische omgeving van mensen.

Als je wilt helen, moet je overgaan van zelfverwijt naar nieuwsgierigheid, van schaamte naar reactievermogen, het vermogen om op de juiste manier op dingen te reageren. Misschien kunnen we niet kiezen wanneer we voor het eerst niet authentiek zijn, maar door bewustwording en door mededogen met onszelf te hebben kan authenticiteit wel een keuze zijn.
Verslaving is geen gevolg van het maken van slechte keuzes. Recente studies hebben aangetoond dat herhaaldelijk drugsgebruik leidt tot langdurige veranderingen in de hersenen die de vrijwillige controle ondermijnen. Verslavingen in welke aard dan ook zijn geen abnormale aandoeningen, moedwillig zelf toegebrachte kwalen, hersenaandoeningen of een kwestie van pech met betrekking op je genen. Als ze goed worden begrepen, zijn ze echt niet zo raadselachtig, maar zijn ze geworteld in coping mechanismen. 
Eigenlijk komt het erop neer dat alle verslavingen een ontsnapping zijn aan de begrenzing van het zelf. Daarmee bedoeld Gabor de alledaagse doorleefde ervaring van het niet lekker in je vel zitten en je van andere mensen afgescheiden voelen. Vraag niet waarom iemand verslaafd is, maar waarom hij pijn heeft!
Verslaving staat niet op zichzelf, er zit altijd wat achter, traumatisch, negatieve ervaringen in de kindertijd. Als je eerlijk bent, kent iedereen die wel vanuit zijn jeugd. In wisselende, verschillende mate natuurlijk. Dopamine is de belangrijkste neurotransmitter binnen het motivatiesysteem. 
Zonder dopamine zijn alle zoogdieren inactief en kunnen ze nergens voor worden gemotiveerd. 

“dope”- voor het woord “drugs”, de persoon die dit heeft bedacht was iets op het spoor, want bij alle verslavingen, aan drugs of gedrag, is dopamine betrokken. 
Heling: niets meer of minder dan een natuurlijke beweging richting heelheid. Het is een richting, geen bestemming, een lijn op een kaart, geen stip. Het is geen zelfverbetering, eerder zelfherstel.
Als we helen zijn we bezig met het terugvinden van de verloren delen van onszelf, niet met pogingen om ze te veranderen of “beter” te maken. Helen is ook iets anders dan genezen worden: het laatste betekent de afwezigheid van ziekte, het eerste impliceert heelheid bereiken. Het is mogelijk om geheeld te zijn, maar niet genezen te zijn en andersom (Lissa Rankin).
Een arts zei eens: “Je kunt het leven zien als een onophoudelijke voortgang naar de dood, ziekte en verval. De taak van een arts is om de snelheid van dat verval te vertragen (schokkend hè). Want Gabor’s grootmoeder heeft hem altijd geleerd dat je gezond moet sterven, “zodat je aan gene zijde lekker kunt feesten”. Ze geloofde niet echt dat je ziek moest zijn om te sterven. Ze legde geen verband tussen ziekte en de dood. Voor haar was de dood zoiets als je tijd die om is en ziekte gewoon iets waar je doorheen moet. Zijn grootmoeder overleed toen ze halverwege de 90 jaar was en ze verkeerde in goede gezondheid. 
Einde verslag

Eigen bevindingen

Zo blij met dat ik dit boek heb gelezen, al was het een uitdaging, omdat het een behoorlijke dikke pil is. Dit boek geeft mij zowel bevestigingen als nieuwe inzichten om te verwerken. Dit boek zet zeker aan tot verder zelfonderzoek, een weg die ik al was ingeslagen, maar zo fijn om een verhelderend boek als dit te lezen. Al vind ik niet alle stukken makkelijk om te lezen (of kon ik op dat moment mijn aandacht er niet helemaal goed bijhouden), over het algemeen is het een boek dat fijn te lezen is. Niet alles is nieuw, maar bevestiging/herhaling is ook fijn. Zeker iets om een ander aan te raden.
Dank Petra voor de mooie leuke, leerzame lezingen, opleidingen die je geeft en voor het mooie mens dat je bent!

Dit boekverslag is geschreven door Claudia van den Ham, deelnemer aan de opleiding Trainingsvrij opvoeden en Holistisch werken module 2.